Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι σήμερα η 4η αιτία θανάτου από καρκίνο και αν αυτή η τάση συνεχιστεί το 2020, θα είναι η δεύτερη. Είναι φανερό πως βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πολύ σοβαρό επιδημιολογικό πρόβλημα, με δυσμενείς συνέπειες στην υγεία των πολιτών, αλλά και στις δαπάνες υγείας των χωρών.

Αν και είναι ασαφές γιατί προκαλείται αυτή η αύξηση, διάφοροι παράγοντες όπως το κάπνισμα και ο διαβήτης έχουν ενοχοποιηθεί γι αυτό.

Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι πράγματι μια δύσκολη νόσος. Οι κύριοι λόγοι είναι πως αναπτύσσεται σχετικά γρήγορα, δίνει πολύ νωρίς μεταστάσεις και είναι ανθεκτικός στις διάφορες θεραπείες. Για την ανθεκτικότητά του ευθύνεται η πολυπλοκότητα των μηχανισμών που προκαλούν την παγκρεατική καρκινογένεση, όπου συμμετέχουν μηχανισμοί πιο σύνθετοι σε σύγκριση με άλλες μορφές καρκίνου.

Τις δυο τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει πολύ σημαντικές πρόοδοι στην διάγνωση, τη σταδιοποίηση και την αντιμετώπιση της νόσου. Οι εξελιγμένη τεχνολογία των απεικονίσεων (αξονική και μαγνητική τομογράφοι) μαζί με την εμπειρία των ακτινολόγων μας επιτρέπει να εντοπίζουμε καλύτερα τους όγκους και τη σχέση τους με τα άλλα όργανα της περιοχής, κυρίως τα αγγεία, και έτσι διευκολύνονται οι χειρουργοί στην επιλογή της καταλληλότερης χειρουργικής αντιμετώπισης.

Η χειρουργική εκτομή του όγκου αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας. Χωρίς αυτή οι πιθανότητες αντιμετώπισης μειώνονται δραματικά. Δυστυχώς μόνο το 20-25% των αρρώστων μπορεί να οδηγηθεί αμέσως στο χειρουργείο. Μια από τις προόδους των τελευταίων ετών, είναι και η χρησιμοποίηση χημειοθεραπείας στους αρρώστους που δεν μπορούν να χειρουργηθούν άμεσα λόγω τοπικά εκτεταμένης νόσου, με συνδυασμούς νέων φαρμάκων. Έτσι μπορούμε τελικά να χειρουργούμε περισσότερους αρρώστους από ότι στο παρελθόν.

Ταυτόχρονα ο συνδυασμός ενός σωστού και αποτελεσματικού χειρουργείου μαζί με συμπληρωματική χορήγηση χημειοθεραπείας μπορεί να οδηγήσει σε μακρόχρονες επιβιώσεις που δεν μπορούσαμε να φαντασθούμε στο παρελθόν. Σήμερα περίπου οι μισοί άρρωστοι μπορούν με συνδυασμένες θεραπείες να επιβιώσουν μέχρι τουλάχιστον 5 χρόνια.

Αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη ειδικών κέντρων αντιμετώπισης του καρκίνου του παγκρέατος και στενή συνεργασία πολλών ειδικοτήτων για να έχουμε αυτά τα πολύ καλά αποτελέσματα.

Τέλος, πρέπει να επισημανθεί πως η έγκαιρη διάγνωση παίζει σημαντικότατο ρόλο. Ως εκ τούτου η ευαισθητοποίηση των πολιτών και των γιατρών ούτως ώστε να αντιλαμβάνονται τα πρώιμα σημάδια της νόσου είναι πολύ σημαντική. Και επειδή δεν υπάρχει κάποιος τρόπος ελέγχου του πληθυσμού που να μπορεί να εφαρμοστεί τα κλινικά σημάδια είναι εκείνα που θα μας βοηθήσουν. Στη κατεύθυνση αυτή η συνεχής και υπεύθυνη ενημέρωση αποτελεί βασικό παράγοντα για ένα δρόμο αληθινής ελπίδας για τους αρρώστους.

Για αυτό η προσπάθεια του ΚΕΦΙ για την ευαισθητοποίηση που αναφέραμε πρέπει να στηριχθεί από όλους τους φορείς συμπεριλαμβανομένων και των κρατικών υπηρεσιών υγείας

Χρήστος Δερβένης

Καθηγητής Χειρουργικής

Διευθυντής Χειρουργικής Ογκολογίας

Μονάδα Ήπατος-Χοληφόρων – Παγκρέατος

Νοσοκομείο Μετροπόλιταν